Przychodnia Lekarska
czynna od poniedziałku do piątku
w godzinach od 8.00 do 18.00
Rejestracja telefoniczna od godz. 8.00

Menu

Pierwsza pomoc
Porady

Materiał pochodzi ze strony www.nfz-katowice.pl

Pierwsza pomoc w oparzeniach

Stopnie oparzeń

W zależności od głębokości oparzenia wyróżniamy trzy stopnie:

  • stopień I – objawem jest zaczerwienienie skóry (rumień), obrzęk i uczucie pieczenia,
  • stopień II – na zaczerwienionej i obrzękniętej skórze pojawiają się pęcherze z żółtawym płynem surowiczym, towarzyszy temu ostry ból.
  • stopień III – niebolesny, cechuje się martwicą całej grubości skóry, a także uszkodzeniem tkanek położonych głębiej (mięśnie, ścięgna). skrajną postacią oparzenia jest zwęglenie tkanek.

Reguła dziewiątek to sposób oceny powierzchni oparzenia u dorosłych.

Pierwsza pomoc w oparzeniach - Reguła dziewiątek

Postępowanie przy oparzeniach termicznych:

  • jak najszybciej schłodzić oparzone miejsce przez minimum 15 minut,
  • w trakcie schładzania usunąć odzież poprzez rozcięcie,
  • w trakcie schładzania usunąć pierścionki, kolczyki, itp.,
  • po zakończeniu schładzania rany oparzeniowe osłonić opatrunkiem jałowym lub hydrożelowym, schładzającym,
  • w miarę możliwości unieruchomić i unieść oparzoną część ciała,
  • w przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu – blada spocona skóra, szybkie tętno, pobudzenie psychoruchowe – należy dziecko ułożyć w pozycji na wznak z uniesionymi kończynami dolnymi,
  • zapewnić komfort cieplny,
  • oparzonego należy chronić przed urazami wtórnymi,
  • w cięższych przypadkach (rozległe oparzenie, objawy wstrząsu) natychmiast powiadomić pogotowie ratunkowe.

Schładzanie miejsc oparzonych można prowadzić polewając je strumieniem bieżącej wody, najlepiej o temperaturze ok. 20 stopni przez około 15 min, a najlepiej do momentu ustąpienia bólu. W razie braku dostępu do bieżącej wody rany schładzać można również przez zanurzenie w pojemniku z wodą. W przypadku dostępności wyłącznie płynów zimnych schładzać tylko do momentu ustąpienia bólu. W razie powrotu dolegliwości bólowych ponownie rozpocząć schładzanie. W niskiej temperaturze otoczenia zabezpieczyć poszkodowanego przed nadmierną utratą ciepła.

Po schłodzeniu wodą (lub przy braku dostępu do wody i posiadaniu odpowiednio wyposażonej apteczki) można zastosować hydrożelowe opatrunki schładzające.

W żadnym wypadku nie wolno!!!

  • odrywać przylgniętej do rany odzieży,
  • przekłuwać pęcherzy,
  • dotykać rany oparzeniowej,
  • smarować oparzonej skóry maściami, kremami, tłuszczami, piankami, białkiem jaja kurzego, ani alkoholem,
  • przy oparzeniach wewnętrznych i rozległych oparzeniach zewnętrznych podawać doustnie płynów lub pokarmów,
  • pozostawić poszkodowanego bez nadzoru.
Ukąszenia i ugryzienia
OWADY

Objawy:

  • miejscowe zwyczajne: ból, rumień i niewielki obrzęk w miejscu użądlenia. Ustępuje w ciągu kilku godzin lub dni.
  • miejscowe duże: obrzęk o średnicy >10 cm utrzymujący się >24h. Może mu towarzyszyć uczucie rozbicia, dreszcze, gorączka lub ból głowy.
  • reakcja uogólniona anafilaktyczna,
  • reakcja uogólniona toksyczna: występuje najczęściej po jednoczesnym użądleniu przez wiele owadów. Może wystąpić m. in. uszkodzenie mięśnia sercowego, zaburzenia pracy wątroby lub nerek.

Postępowanie

  • Upewnij się, czy miejsce jest bezpieczne.
  • Wezwij pogotowie, jeśli:
    • występują objawy silnego uczulenia,
    • osoba ukąszona podaje, że jest uczulona na jad owadów. Jeśli masz adrenalinę, przygotuj ją do użycia.
  • W przypadku użądlenia przez pszczołę należy bezzwłocznie usunąć żądło, podważając je płaskim przedmiotem (kartonikiem, np. kartą kredytową) lub paznokciem. Nie uciskaj zbiorniczka jadowego (np. pęsetą).
  • Przemyj miejsce ukąszenia dużą ilością wody i mydłem.
  • Przyłóż zimny okład/worek z lodem owinięty w suchy ręcznik na 20 minut.
  • Obserwuj osobę pokąsaną przez co najmniej 30 minut. Sprawdzaj, czy nie występują u niej objawy uczulenia.
KLESZCZE

Kleszcze przyczepiają się do odkrytych części ciała, część ugryzień nie powoduje dolegliwości chorobowych, jednak niektóre są źródłem poważnych schorzeń, jak borelioza.

Jeśli znajdziesz kleszcza przyczepionego do skóry, usuń go najszybciej jak to możliwe. Ryzyko transmisji drobnoustrojów wzrasta wraz z długością ekspozycji.

Usuwanie kleszcza

  • Załóż rękawiczki i okulary (zabezpiecz się przed transmisją chorób zakaźnych).
  • Złap kleszcza pęsetą w okolicy głowy/aparatu gębowego.
  • Pociągnij kleszcza pionowo, unikając wykręcania lub ściskania odwłoka tworząc namiotowy fałd skórny. Zwykle po kilku-kilkunastu sekundach kleszcz się odczepi.
  • Umyj skórę wodą z mydłem.
  • Jeśli zostałeś ukąszony w strefie endemii boreliozy lub odkleszczowego zapalenia mózgu, zgłoś się do lekarza. Jeśli to możliwe, zabierz kleszcza ze sobą w plastikowej torebce.
ŻMIJA ZYGZAKOWATA

Jedyny jadowity wąż w Polsce, to żmija zygzakowata. Zwykle występuje w barwach brunatnej lub rdzawobrunatnej (czasem bywa szara lub zielonkawa) z charakterystycznym deseniem wzdłuż ciała i znakiem na głowie w kształcie litery H lub X.

Ukąszenie żmii może przebiegać ciężej u dzieci i osób w podeszłym wieku.

Objawy ukąszenia przez żmiję

  • narastający obrzęk w miejscu ukąszenia
  • narastające dolegliwości bólowe w miejscu ukąszenia
  • nudności, wymioty, osłabienie, pocenie się,, biegunka, gorączka i wybroczyny w skórze, krwawienie z dziąseł, zaburzenia świadomości

Postępowanie

  • Upewnij się, czy miejsce jest bezpieczne.
  • Poproś dorosłą osobę, aby zadzwoniła po pogotowie, oraz usunęła wszystkie inne osoby z miejsca, w którym doszło do ukąszenia.
  • Poproś osobę pokąsaną, aby się nie ruszała.
  • Zdejmij wszelką biżuterię i ciasne ubranie z pokąsanej kończyny.
  • Delikatnie umyj miejsce ukąszenia wodą i mydłem (jeśli to możliwe).
  • Ranę przykryj jałową gazą, a kończynę unieruchom.

Pamiętaj!

Wysysanie, nacinanie i wszelkie inne manipulacje w okolicy rany są szkodliwe.

POGRYZIENIE PRZEZ ZWIERZĘTA I LUDZI

W przypadku naruszenia skóry istnieje ryzyko krwawienia i zakażenia drobnoustrojami z jamy ustnej napastnika. Szczególnie istotne jest ryzyko zakażenia np. wirusem wścieklizny oraz bakterią tężca.

Postępowanie

  • Upewnij się, że jesteś bezpieczny.
  • Załóż rękawiczki.
  • Przy rozległym pogryzieniu przez zwierzęta i ludzi, wezwij pogotowie.
  • Oczyść ranę wodą bieżącą i mydłem.
  • Zatrzymaj krwawienie, uciskając ranę opatrunkiem.
  • Z uwagi na ryzyko zakażenia wścieklizną lub tężcem skontaktuj się z lekarzem (dotyczy pogryzienia przez dzikie zwierzęta oraz koty i psy).
  • Jeżeli okolice rany są obrzęknięte lub zasinione, przyłóż worek z lodem owinięty w suchy ręcznik na 20 minut.
Borelioza

Borelioza najczęściej objawia się w postaci rumienia na skórze. Ale choć nie wszyscy o tym wiedzą, bakteria z rodzaju Borrelii może spowodować wystąpienie objawów boreliozy praktycznie z każdego narządu. Postaci narządowe boreliozy są dużo groźniejsze niż miejscowe zmiany skórne, mają także mało charakterystyczny przebieg i pojawiają się dużo później, a nie bezpośrednio po ugryzieniu przez kleszcza. Utrudnia to rozpoznanie i późniejsze leczenie boreliozy.

Borelioza – fazy

W obrębie boreliozy wyróżniamy 3 fazy kliniczne: wczesną miejscową (ograniczoną), wczesną rozsianą i późną.

Pierwszą typową kliniczną manifestacją pierwszego okresu boreliozy jest rumień wędrujący. Pojawia się zwykle pomiędzy 7. a 14. dniem od ugryzienia, choć zdarza się, że występuje dopiero po 5-6 tygodniach lub wcale.

Pseudochłoniak boreliozowy, będący niebolesnym naciekiem zapalnym w miejscu pokąsania przez kleszcza, jest alternatywnym obrazem klinicznym pierwszej fazy boreliozy. Występuje głównie na płatku ucha, sutku lub na mosznie. Znaczna liczba pacjentów pediatrycznych z boreliozą rozwija postać wczesną rozsianą choroby, której najczęstszym objawem są liczne rumienie będące wynikiem bakteriemii (obecności bakterii we krwi). Zmiany wtórne boreliozy są zwykle mniejsze niż zmiana pierwotna. Często towarzyszą im objawy grypopodobne z powiększeniem obwodowych węzłów chłonnych (limfadenopatią).

Dość typowe po boreliozie jest nawrotowe, wędrujące zapalenie stawów, zwykle dużych (np. kolanowy), przebiegające z obrzękiem. Miejscowe zajęcie układu nerwowego, neuropatie (stan chorobowy dotykający nerwy obwodowe) są także manifestacją II okresu boreliozy.

Porażenie nerwu twarzowego pojawia się relatywnie często wśród dzieci i może być jedynym objawem boreliozy. U osób starszych znacznie częściej dochodzi do radikulopatii. Jest to, niejednokrotnie, bardzo silny ból neuropatyczny z towarzyszącymi zaburzeniami czucia i ruchu. Obraz takich dolegliwości boreliozy nazywany jest tzw. zespołem korzeniowym.

Borelioza – objawy skórne

Rumień na skórze, który powstaje przy boreliozie bezpośrednio po ugryzieniu przez kleszcza, ma bardzo charakterystyczny i łatwy do rozpoznania wygląd. Zmiana jest czerwona i najczęściej ma kształt okręgu lub owalu. Często ma wygląd pierścienia, jest czerwona na obwodzie i wyraźnie odgraniczona od reszty skóry, a w środku ma jaśniejsze przebarwienie. Początkowo ten objaw boreliozy ma średnicę 1–1,5 cm, ale może rozrastać się obwodowo.

Nieleczony rumień szerzy się obwodowo, osiągając przeciętnie 15 cm średnicy, choć zmiany większe niż 30 cm również się zdarzają. Pozostawiony bez leczenia utrzymuje się przez ok. 2 tygodnie a nawet dłużej. Rumień obecny przy boreliozie nie boli ani nie swędzi. Jednak konieczne jest jego leczenie i to nie miejscowe, lecz ogólnym, doustnym antybiotykiem. Rumień jest zmianą wczesną boreliozy i występuje do 30 dni od ugryzienia przez kleszcza. Jednak na zmianie wczesnej może się nie skończyć – bakterie ze skóry mogą się dostać do krwi, a stamtąd do praktycznie każdego narządu w ciele człowieka. Dlatego właśnie trzeba leczyć boreliozę we wczesnym stadium, aby nie miała szansy się rozprzestrzenić.

Borelioza charakteryzuje się podstępnym, często wieloletnim przebiegiem, dużą zmiennością obrazu klinicznego, „naśladowaniem” innych chorób, a także zajęciem wielu narządów wewnętrznych.

Zdarza się także, że borelioza przebiega pod postacią zapalenia mięśnia sercowego, co objawia się zaburzeniami jego rytmu, niejednokrotnie groźnymi dla życia. W czasie boreliozy mogą się także zdarzyć skoki pulsu i ciśnienia, bóle w klatce piersiowej, a nawet uszkodzenia struktury mięśnia sercowego. W przebiegu boreliozy mogą się także pojawić niespecyficzne objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak bóle brzucha czy refluks żołądkowo-przełykowy oraz biegunki albo zaparcia. Może dojść także do podrażnienia pęcherza, zaburzeń miesiączkowania lub potencji. Jednak są to sytuacje bardzo rzadkie.

Objawy boreliozy mogą być bardzo zróżnicowane, aczkolwiek najczęstsze są te ze strony skóry i stawów. Wszystkie postaci boreliozy leczy się tak samo – antybiotykiem. Jednak w postaciach narządowych boreliozy czasami bardzo trudno wpaść na to, że przyczyną jest właśnie borelioza. Najważniejsze, żeby umieć rozpoznać u siebie skórne postaci boreliozy, gdyż w tym stadium leczenie jest najbardziej skuteczne, a gdy nawet rozwiną się inne objawy boreliozy, przynajmniej mamy uchwytną przyczynę. Borelioza w większości przypadków to choroba całkowicie uleczalna, jednak warunkiem tego jest jej wczesne rozpoznanie, co wbrew pozorom może nie być proste.

Powrót na górę